حذف احتمالی زبان و ادبیات فارسی از کنکور؛ خوب است یا بد؟
تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۸۱۶۷۱۵
عصر ایران- هر چند در تصمیم حذف دروس عمومی از جمله زبان و ادبیات فارسی از کنکور سراسری تجدید نظر شده و موج اولیه فروکاسته اما احتمال آن که اگرچه به قوت اعلام اولیه نیست نیز بحث هایی را برانگیخته و موافقان و مخالفانی دارد:
موافقان بر این باورند که حذف این درس هیچ آسیبی به آموزش ادبیات در مدارس وارد نمی‌کند چون اولا همچنان در معدل آنان دخیل است و ثانیا اتفاقا از چنگ نگاه تستی و غیر خلاق رها می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
موافقان اما مخالفان را متهم می‌کنند که نگران خود زبان و ادبیات فارسی نیستند بلکه بیم‌ناک درآمدهای کلان مؤسسات کنکور از این گونه دروس‌اند و مخالفان می‌گویند مگر چند درصد از معلمان در اقتصاد کنکور در درس ادبیات حضور دارند؟
در این میان پیشنهاد خانم دکتر ژالۀ آموزگار پژوهشگر شناخته شده نیز قابل توجه است. او با تأکید بر اهمیت زبان و ادبیات فارسی می‌گوید: «اگر می‌خواهند ادبیات را در کنکور سراسری حذف کنند، حتما از همه بخواهند کنکور جداگانه‌ای برای زبان و ادبیات فارسی بدهند».
عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در توضیح پیشنهاد خود گفته است: «زبان و ادبیات فارسی مهم است؛ دست‌کم برداشتی که از کشورهای دیگر دارم این است که آنها لازم می‌دانند حتی کسی که می‌خواهد مهندس و یا پزشک شود، اول زبان و ادبیات مربوط به آن را بی آموزد. این موضوع برای آنها اصل است. حداقل از کشور فرانسه این اطلاع را دارم که دانش‌آموزان آنها یک سال پیش از اینکه دیپلم بگیرند و به دانشگاه وارد شوند، کنکور زبان و ادبیات می‌دهند، چه بخواهند مهندس و پزشک شوند یا بخواهند به هر رشته دیگری وارد شوند. آنها یک‌سال قبل از اینکه دیپلم بگیرند، جدا از رشته‌ای که می‌خواهند بخوانند باید کنکور ادبیات و زبان فرانسه بدهند.»
اگر می‌خواهند ادبیات را حذف کنند، حتما از همه بخواهند کنکور زبان و ادبیات فارسی را بگذرانند. من این موضوع را حتما در فرهنگستان مطرح خواهم کرد.
این استاد دانشگاه سپس با تأکید بر اهمیت زبان فارسی، بیان کرد: نتیجه حذف ادبیات این می‌شود که بچه‌های درخشانی داریم که به دانشگاه شریف یا هر دانشگاه برجسته دیگری می‌روند اما کاملا با مسائل زبانی وتاریخ زبان و ادبیات بیگانه هستند. من شخصا این تجربه را داشته‌ام و این واقعا غم‌انگیز است.
عباس سلیمی آنگیل دبیر کارگروه آسیب‌شناسی پارسی‌انجمن هم در مقاله‌ای در تارنمای این نهاد غیر دولتی به این موضوع پرداخته و پیامدهای مثبت و منفی آن را برشمرده است. متن کامل مقاله اگرچه قبل از توضیحات اخیر سازمان سنجش نوشته شده اما فارغ از باقی ماندن یا حذف نیز حاوی نکات قابل توجهی در زمینۀ آموزش ادبیات است و به همین خاطر آن را نقل می کنیم:
گویا، قرار است دروس عمومی، از جمله زبان و ادبیات فارسی، را از کنکور حذف کنند. در اینجا پیامدهای مثبت و منفی این رویداد را بررسی می‌کنیم.
پیامدهای مثبت
دور می‌دانم که آدم خردمند و دانش‌آموخته‌ای باشد که کنکور را روش درستی در ارزیابی علمی دانش‌آموزان بداند. درباره‌ی پیامدهای کنکور بر روان فرد و اجتماع و کاستی‌های این شیوه‌ی ارزیابی بسیار نوشته‌اند.
بماند که در این یک دهه‌ی اخیر، با کاهش جمعیت داوطلبان و افزایش دانشگاه‌ها و از بین رفتن شأن دانش‌آموختگی در نزد توده، زهر کنکور گرفته شده است و دیگر مانند دهه‌ی هفتاد و هشتاد خورشیدی هولناک و آسیب‌زا نیست.
در اواخر دهه‌ی هفتاد و سال‌های آغازین دهه‌ی هشتاد، رشته‌ی علوم انسانی بیش از ۷۰۰ هزار شرکت‌کننده داشت و شاید، اگر خوش‌بینانه بنگریم، دوروبر ۱۰۰۰ نفر از این جمعیت می‌توانستند در رشته و دانشگاه دل‌خواه خود پذیرفته شوند. این پذیرفته‌‌شدگان هم لزوماً شایستگان نبودند، بلکه آنانی بودند که توانسته بودند خود را با این شیوه‌ی ارزیابی تطبیق دهند و یا با صرف هزینه‌ای چشم‌گیر در کلاس‌های کنکور شرکت کنند.
یکی از زیان‌های جبران‌ناپذیر کنکور این است که فرایند آموزش را مختل می‌کند. از آنجا که سخن ما درباره‌ی درس زبان و ادبیات فارسی است، نمونه‌ای از این حوزه می‌آوریم و به دیگر درس‌ها کاری نداریم:
فرض کنید در کتاب ادبیات فارسی پایه‌ی یازدهم و یا دوازدهم دبیرستان داستانی از شاهنامه‌ی فردوسی آمده است و آموزگار قرار است این داستان را تدریس کند. روش درست آموزش این است که دانش‌آموز در جریان رود خروشان شاهنامه، یعنی سنت ادبی و اجتماعی و فرهنگی پیشااسلامی شاهنامه، قرار بگیرد تا بتواند جایگاه این اثر را در تاریخ ادبی و اجتماعی ایران بشناسد و دگرسانی داستان شاهنامه را با داستان کوتاه یا بلندی که از نویسنده‌ای معاصر می‌خواند بداند.
در این راستا، آموزگار باید درباره‌ی منابع شاهنامه، پیشینه‌ی شاهنامه‌سرایی، انواع شاهنامه‌ها، وضعیت اجتماعی و ادبی سه‌چهار سده‌ی آغازین روزگار اسلامی و نیز تأثیرگذاری شاهنامه بر مهم‌ترین آثار نظم و نثر زبان فارسی به کوتاهی توضیح دهد؛ توضیحی که دانش‌آموز را با فضای شاهنامه آشنا کند و بداند که مشتی سخن پراکنده نمی‌خواند. به راستی، اهمیت شاهنامه آنگاه بهتر درک می‌شود که در پیوند با نوشته‌های پیش و پس از خود خوانده شود.
اما چنین چیزی، به‌ویژه در مدرسه‌های غیر انتفاعی، شدنی نیست. چرا؟ چون دست‌کم باید چهارپنج نشست از کلاس را، آن هم فشرده، به این مسئله پرداخت.
کنکور و اهمیت تست‌زنی باعث می‌شود که نه دانش‌آموز با این شیوه‌ی تدریس هم‌دل باشد و نه مدیران مدرسه و نه اولیای دانش‌آموزان.
آنان خود را در رقابتی می‌بییند که این شیوه آموزش کمکی به‌شان نمی‌کند. این دانسته‌ها، که بخشی از آن خارج از کتاب درسی است و گرهی از مشکل کنکور نمی‌گشاید، خودبه‌خود وقت‌گیر و بیهوده تلقی می‌شود. درحالی‌که روش درست فهم اثری ادبی و تاریخی همین است. به هر حال، باید بتوان تست بیشتری زد و هدف همین است!
کاستی دیگر این است که در دبیرستان عملاً تمرین نوشتن و درست‌نویسی وجود ندارد. یعنی نیمی از فرایند آموزش زبان و ادبیات فارسی به سود تست‌زنی کنار گذاشته می‌شود. بر استاد است تست‌هایی از کتاب‌های گوناگون ناشران تست‌ساز و تست‌های کنکورهای پیشین را به کلاس ببرد و تست به تست روی تخته بنویسد و راه‌های یافتن گزینه‌ی درست را آموزش دهد! یعنی بر استاد است ادبیات فارسی را نه چونان جریانی درهم‌تنیده و پیوسته، که چونان تست‌هایی پراکنده آموزش دهد.
حتی ممتازترین و نخبه‌ترین دانش‌آموزان هم در پایان تحصیلات متوسطه و پس از گرفتن دیپلم، توان نوشتن ندارند، بلد نیستند بنویسند، چون نوشتن امری آموختنی است و به تمرین نیاز دارد. (این را هم درون کمانک بگویم که بیشینه‌ی آموزگاران دبیرستان‌ها خودشان کم می‌خوانند و می‌نویسند، توان و سواد درست‌نویسی ندارند و آموزگاری برایشان پیشه‌ای است در کنار پیشه‌ی دومشان و بلکه خوارتر از پیشه‌ی دومشان! «ذات نایافته از هستی بخش/ کی تواند که شود هستی‌بخش!»
این‌ها پیامدهای کنکور و آموزش کنکوری است. در بیرون از مدرسه‌ها هم، یعنی در آموزشگاه‌های کنکور، وضع کم‌وبیش همین است. مهم نیست مدرس کنکور چقدر باسواد است، حتی باسوادترین مدرسان هم باید خود را با پیش‌بایسته‌های کنکور هماهنگ کنند. باید بتوانند در دوره‌ای شش‌ماهه یا نهایتاً یک‌ساله، دانش‌آموز را برای پذیرش در دانشگاه آماده کنند. بماند که همه‌ی آموزگاران هم باسواد نیستند، خیلی‌هاشان اعتمادبه‌نفس بازاری دارند و هرجا که پول باشد آنان هم سر و کله‌شان پیدا می‌شود و راه و چاهش را در کوتاه‌مدت می‌آموزند؛ اگر کنکور نباشد، در چهارراه استانبول و سبزه‌میدان تهران ارز خرید و فروش خواهند کرد.[۱]
پیامدهای منفی
اما اگر بپنداریم که از فردا زبان و ادبیات فارسی از زیر یوغ کنکور آزاد می‌شود و مدرسه‌ها و آموزگاران به تمرین نوشتن و متن‌خوانی و متن‌کاوی خواهند پرداخت، بی‌گمان اشتباه می‌کنیم. آنچه پس از حذف این رشته از کنکور رخ خواهد داد این است که تدریس زبان و ادبیات فارسی در مدرسه‌ها، به‌ویژه مدرسه‌های غیر انتفاعی، تعطیل خواهد شد و زمان و زنگ‌های این درس را به دروس کنکوری اختصاص خواهند داد. چنان‌که امروزه درس‌های تاریخ و جغرافی و… در دبیرستان‌ها عملاً تدریس نمی‌شوند و دروس کنکوری جایشان را گرفته‌اند. واقعیت این است که با حذف زبان و ادبیات فارسی از کنکور، آموزش شان هم از دبیرستان‌ها رخت می‌بندد و باید فاتحه‌ی همین تدریس نیم‌بند را هم خواند. به همین آسانی!
وقتی نظامی آموزشی از بیخ و بن بیمار باشد، باید از بیخ و بن درمان شود. آموزش درست و روش‌مند زبان و ادبیات فارسی در دو پهنه خود را می‌نماید:
الف) متن‌خوانی و متن‌کاوی:
کسی که ادبیات فارسی را درست و بجا خوانده باشد و آموزش بسنده دیده باشد، باید بتواند متن‌های مهم این زبان را کم‌وبیش بخواند و دریابد و با زیروبم‌شان آشنا باشد. دانش‌آموز در پایان دوازده سال تحصیل باید گزیده‌ی مهم‌ترین متن‌های ادبیات فارسی را خوانده باشد. جز این هرچه باشد ناراستی است و کاستی.
ب) درست‌نویسی:
دانش‌آموزی که درست آموزش دیده باشد، بی‌گمان نوشتن را آموخته است. نوشتار، برخلاف گفتار، در خانواده و جامعه‌ی زبانی آموختنی نیست. نوشتار را باید در مدرسه آموخت.
برای رسیدن به این دو هدف، آموزگارانی باید که نوشتن بدانند و به خواندن خو کرده باشند. با این آموزگاران و این نظام آموزشی رسیدن به این دو هدف، دو هدف خردپذیر و ساده، شدنی نیست. وضعیت فارسی‌آموزی در دهه‌های اخیر نشان می‌دهد که نظام آموزش و پرورش، چه در مدرسه‌ها و چه در آموزشگاه‌های کنکور، نظامی شکست‌خورده و پادرهواست.
------------------------------------------------
پانوشت:
۱. آموزگاری که تاریخ ادبیات فارسی را با سرواژه‌سازی و کدگذاری (آنچه در تست‌زنی یاری‌دهنده است) آموزش می‌دهد شاید در تست‌زنی موفق باشد و نام و آوازه‌ای و درآمدی به دست آورد، اما به کسی ادبیات فارسی نخواهد آموخت. دانش‌آموز پس از برگزاری آزمون کنکور همۀ آن آموخته‌ها را فراموش می‌کند.
تماشاخانهمنبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۱۶۷۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جذب استعدادهای برتر ورزشی بدون کنکور در دانشگاه فرهنگیان
معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش گفت: توانمندسازی در دو بعد «معیشت» و «علمی و انگیزشی» معلم باید انجام شود؛ با توجه به رویکرد دولت و رویکرد قوای حاکم و نگاه حمایتی مقام معظم رهبری نسبت به جامعه تعلیم و تربیت، امیدواریم که به روزهای خوب برسیم.
به گزارش ایسنا، ستاری فرد با بیان اینکه در دولت سیزدهم اتفاقات خوبی برای موضوع معیشت معلمین رخ داده، گفت: از دهه هفتاد مسئله نظام رتبه بندی معلمین مطرح بود، به خصوص اینکه در سند تحول بنیادین سال ۱۳۹۰ نیز صراحتا تأکید و تصحیح شد که باید انجام شود که در این دولت عملیاتی و به مسئله معیشت معلمان توجه شد.
وی با بیان اینکه امیدواریم کاری که این دولت در بحث رتبه بندی و توجه به معیشت معلمان شروع کرده استمرار پیدا کند، افزود: با همراهی و همکاری مجلس اتفاقی را رقم می زنیم تا «معلمی» سرآمد همه مشاغل باشد یعنی کارآمدترین و موثق ترین افراد شغل معلمی را انتخاب کنند.
ستاری فرد به دیدار رهبر معظم انقلاب با معلمان اشاره کرد و گفت: حضرت آقا به محور توانمندسازی معلمان اشاره داشتند که باید توانمندسازی در دو بعد «معیشت» معلم و «علمی و انگیزشی» انجام شود که امیدواریم با توجه به رویکرد دولت و رویکرد قوای حاکم و نگاه حمایتی مقام معظم رهبری نسبت به جامعه تعلیم و تربیت، به روزهای خوب برسیم.
معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه ۴۰۶ هزار نفر در آزمون استخدامی خاص معلمین پرورشی و تربیت بدنی شرکت کردند، ادامه داد: جمعا ۱۹ هزار و ۳۷۷ نفر مربی پرورشی و معلم تربیت بدنی از محل این آزمون وارد آموزش و پرورش می‌شوند.
ستاری فرد با اشاره به سخنان وزیر آموزش و پرورش گفت: به گفته وزیر آموزش و پرورش به زودی مقدمات آزمون دیگر برای مربیان تربیت بدنی و پرورشی در سال پیش رو مهیا می شود؛ چیزی که خیلی برای ما مهم است، جذب مربیان با کیفیت برای نظام تعلیم و تربیت دانش آموزان است.
وی با بیان اینکه امروز دچار چالش های جدی هستیم، افزود: فقر حرکتی، ضعف حرکتی، تغییر سبک زندگی مردم و ورود بچه‌ها به فضای مجازی که رقیب جدی سلامت جسمی و سلامت روانی بچه‌هاست، توجه به کیفیت و کمیت درس تربیت بدنی اهمیت دارد.
معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در حال حاضر به خصوص بعد از کرونا میزان اضافه وزن و چاقی دانش آموزان و کودکان و نوجوانان به ۳۴ درصد رسیده یعنی از هر سه دانش آموز یک دانش آموز در موقعیت مناسب سلامت قرار ندارد، ادامه داد: اگر دانش آموز در موقعیت مناسب سلامت نباشد قطعا در موقعیت مناسب یادگیری قرار نمی گیرد.
ستاری فرد با بیان اینکه مسئله سلامت دانش آموز زیربناست، عنوان کرد: ارزان ترین و بهترین ابزار و در واقع فرصت کنترل آسیب های اجتماعی و تربیت، مسئله بازی و ورزش است، یعنی بهترین فرصت برای تربیت دانش آموز فرصت بازی کردن است.
وی به عیدی وزیر آموزش و پرورش به دانش آموزان ابتدایی اشاره کرد و گفت: موضوع افزایش ساعت درس تربیت بدنی برای دانش آموزان ابتدایی در سال تحصیلی پیش رو صحبت و عیدی وزیر است که امیدواریم محقق شود.
معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در قانون اساسی برای تربیت بدنی و آموزش و پرورش صرفا عبارت رایگان استفاده شده، افزود: دو اصل مهم قانون اساسی به تربیت بدنی رایگان و آموزش و پرورش رایگان اشاره شده است.
ستاری فرد که در برنامه تلویزیونی سخن می‌گفت، به جذب استعدادهای برتر ورزشی بدون کنکور در دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد که هم مشکل نظام وظیفه آن ها حل شود، هم اشتغال و ادامه تحصیل آن ها صورت می گیرد.
انتهای پیام
امام جمعه بلوک براثر سانحه تصادف درگذشت